W 2009 roku w Kownie postawiono… publiczną toaletę, za której wykonanie zapłacono 150 tys. euro. Nie były to jednak żadne marmury ani nawet solidny żelazobeton, tylko stary kontener do transportu morskiego, który zaadaptowano do nowej funkcji. Na tym wydatki się nie skończyły, bo „złota toaleta” – jak ją szybko okrzyknięto – wymagała również comiesięcznych nakładów w wysokości 1500 euro tytułem kosztów utrzymania. Żeby było jeszcze zabawniej, przez długi czas pomimo poniesionych wydatków nie udało się jej uruchomić.

W 2012 roku urzędnicy, którzy odpowiedzialni byli za finansowanie projektu, zostali zatrzymani i skazani za sprzeniewierzenie publicznych pieniędzy i korupcję. Koniec historii? Nic z tych rzeczy, dwa lata później wszystkich wypuszczono i uniewinniono, dodatkowo wypłacając odszkodowania, za sprawą których całkowity koszt operacji Złoty Kibel wzrósł do ponad 350 tys. euro. Finezji może Litwinom zabrakło, ale skuteczności odmówić nie można…

#2. Zero rupii

W jaki sposób walczyć z korupcją, kiedy wszelkie standardowe metody zawodzą? Na ciekawy pomysł wpadli Hindusi, którzy doszli do wniosku, że skoro łapownictwa ukrócić się nie da, to przynajmniej można radykalnie obniżyć wynikające z niego korzyści dla biorących. Tym samym wyprodukowano… 2,5 miliona banknotów o nominale 0 rupii, które zaprojektowano w taki sposób, by przypominały banknoty 50-rupiowe. Ponieważ przy przyjmowaniu łapówki zależy raczej na dyskrecji niż dokładnym oglądaniu pieniędzy, łatwo „przejechać się” na własnej chciwości.

#3. 500 złotych

500 złotych to taki banknot-yeti… wielu o nim słyszało, mało kto widział na oczy, nie mówiąc już o posiadaniu takowego. Po co został wprowadzony – krążą różne opinie. Badania wykazały np., że wyeliminowanie z obiegu największych nominałów zmniejsza korupcję i obniża wskaźniki przestępczości. Wszystko przez to, że interesujące sumy „w drobniakach” zaczynają zajmować sporo miejsca i cała korupcja staje się przez to dość skomplikowana, ekhm, logistycznie. I podczas gdy reszta świata rozważa wycofanie największych nominałów, my właśnie podnosimy stawkę.

#4. Donos popłaca

W Polsce donosicielstwo wszelkiego rodzaju bardzo źle się kojarzy, a każdy „konfident” staje się z miejsca wrogiem publicznym. W Korei Południowej jest natomiast zupełnie inaczej – tam donosicielstwo jest dość popularnym zawodem, na którym można przyzwoicie zarobić. Wystarczy nagrywać na gorącym uczynku łamiących prawo współobywateli. Tych, co nie wystawią paragonu za wymianę żarówki albo przytulą parę banknotów w zamian za drobną przysługę. Na udowodnieniu korupcji w rządzie można jeszcze bardziej się wzbogacić – nagrody sięgają 1,7 mln dolarów! To metoda, która pozwala szybko pokarać tych, którzy dopuścili się niegodziwości, ale po co leczyć skoro można zapobiegać?

#5. Profilaktyka po chińsku

Chińscy urzędnicy wraz z rodzinami regularnie odbywają „wycieczki krajoznawcze” po wybranych więzieniach, podczas których mają miejsce „spotkania z ciekawym człowiekiem” – tym, który na korupcji dał się przyłapać i teraz, w więzieniu, miał możliwość swoje postępowanie bardzo dokładnie przemyśleć i szczerze go żałuje. Jakkolwiek niewinnie to brzmi, jest to bardzo bezpośrednia groźba – weź w łapę, a ty i twoja rodzina słono za to zapłacicie.

#6. Czysty jak sport

Igrzyska Wspólnoty Narodów w 2010 roku po raz pierwszy odbyły się w Indiach, za to nie po raz pierwszy – jeśli chodzi o imprezę sportową – wyczyny atletów zostały przyćmione wyczynami działaczy. Organizatorzy imprezy wykazali się dużą kreatywnością w defraudowaniu publicznych pieniędzy, za rolki papieru toaletowego płacąc po 80 dolarów, mydełka po 60 czy lustra po 220, ponad dwukrotnie więcej od ich rzeczywistej ceny.

#7. Rewolucja

Czy chory system da się wyleczyć? W większości miejsc na świecie próbuje się i… nic z tych prób nie wynika, ponieważ celem jest pozorowanie działań, a nie osiągnięcie faktycznego efektu. Inaczej było w Gruzji, która w pewnym momencie postanowiła zwolnić większość skorumpowanej do szpiku policji. Wybudowano przeszklone komisariaty, zatrudniono nowych ludzi i zapłacono im godne pieniądze (powyżej krajowej średniej). Problem korupcji w gruzińskiej policji skończył się w oka mgnieniu. Funkcjonariusze nie biorą łapówek i są uprzejmi wobec obywateli, za co ci odwdzięczają się zaufaniem. Większym szacunkiem od policji w Gruzji cieszy się tylko Kościół.

Źródła: 1, 2, 3, 4, 5, 6